"หกเดือนแล้ว นมแม่ไม่มีประโยชน์แล้ว ไม่ใช่เหรอ ทำไมยังให้กินอยู่อีก"
"หมอบอกว่าหกเดือนแล้ว นมแม่ไม่มีประโยชน์ ต้องให้นมผสม จริงหรือเปล่า"
"ควรจะให้นมแม่ถึงเมื่อไหร่  ใครๆ ก็ว่าหกเดือนแล้ว ไม่มีประโยชน์แล้ว"

เวลาที่มีใครถามคำถามทำนองนี้ ก่อนหน้านี้ก็ไม่รู้สึกอะไร ถามมาก็ตอบไป "นมแม่มีประโยชน์ตลอดเวลา ไม่ว่าจะนานแค่ไหน องค์การอนามัยโลกและยูนิเซฟแนะนำว่า แม่ที่มีสุขภาพแข็งแรงและไม่เป็นโรคขาดสารอาหารอย่างรุนแรง ควรให้นมแม่แก่ลูกเพียงอย่างเดียวเป็นเวลาหกเดือน หลังจากนั้นควรให้นมแม่ต่อเนื่องร่วมกับอาหารเสริมอื่นๆ เป็นเวลาอย่างน้อยสองปี"

แต่หลังๆ มานี้ ไม่ค่อยอยากตอบแล้ว เพราะคิดว่าคนที่เชื่อในคุณค่าของนมแม่ก็คงรู้ดี และคงไม่ถามแล้วเรื่องนี้ ส่วนคนที่ถามก็คงไม่เชื่อเท่าไหร่ ตอบไปยังไง ก็คงอยากจะให้นมผสมด้วยอยู่ดี เอาเวลาไปทำอย่างอื่นดีกว่ามานั่งชักแม่น้ำทั้งห้าอธิบายเรื่องนี้

พอคิดได้ว่าต่อไปนี้จะไม่ตอบคำถามนี้อีกแล้ว ก็เลยนึกว่าน่าจะเขียนบทความเกี่ยวกับเรื่องนี้เอาไว้เสียเลย วันหลังมีใครถามอีกจะได้ให้มาอ่านบทความนี้แทน อ่านแล้วจะเชื่อหรือไม่เชื่ออย่างไร ก็สุดแท้แต่วิจารณญานของแต่ละคน

จำได้ว่าตั้งแต่เริ่มท้องลูกคนแรกเมื่อห้าปีก่อน ก็พยายามหาความรู้เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ การเลี้ยงลูก จากหนังสือและนิตยสารต่างๆ เท่าที่พอจะหาได้  เวลานั้นไม่มีอินเตอร์เน็ตให้ใช้อย่างสะดวกง่ายดายเหมือนตอนนี้ สิ่งหนึ่งที่ยืนยันได้เลยคือ ไม่มี แม้แต่ประโยคเดียวในหนังสือที่เกี่ยวกับการเลี้ยงลูกเล่มใดบอกว่า "หกเดือนแล้ว นมแม่ไม่มีประโยชน์" ถ้ามีใครเห็นข้อความแบบนี้ในหนังสือเล่มไหน ช่วยเมล์มาบอกด้วย มีรางวัลให้ เพราะกำลังต้องการหลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรเกี่ยวกับเรื่องนี้อยู่เหมือนกัน

คิดว่าคนมีลูกสมัยนี้ น่าจะต้องมีหนังสือคู่มือกันแทบทั้งนั้น มากบ้างน้อยบ้าง แต่อย่างน้อยต้องมีสักเล่มล่ะน่า ในเมื่อไม่มีคู่มือเล่มไหนบอกเช่นนั้น แล้วทำไมถึงยังมีคนถามมาเรื่อยๆ คนถามไปเอาความคิดแบบนั้นมาจากไหน เหมือนข่าวลือที่พูดต่อๆ กันมา หาต้นตอไม่ได้

พยายามหาคำตอบให้ตัวเองว่า ใครกันนะที่เป็นคนแรกที่แพร่เชื้อความคิดชั่วร้ายเช่นนี้ ขออนุญาตใช้คำนี้นะคะ เพราะรู้สึกแบบนั้นจริงๆ  จริงเท็จอย่างไรไม่รู้  แต่ขอเดาว่าเรื่องนี้น่าจะมีต้นกำเนิดมาตั้งแต่สมัยที่เริ่มมีการผลิตนมผสมขึ้นมาทดแทนนมแม่ คงเป็นกลยุทธทางการตลาดสมัยนั้น ที่ไม่มีการควบคุม ทำให้ใช้วิชามารทำลายคุณค่านมแม่กันง่ายๆ แบบนั้นเลย

จนกระทั่งทุกวันนี้ นมแม่ได้รับการพิสูจน์และยอมรับแล้วว่ามีคุณค่ามหาศาลซึ่งไม่มีผู้ผลิตนมผสมรายใดสามารถทำการผลิตเลียนแบบธรรมชาติได้  แต่ก็น่าเสียใจว่า ยังมีคนจำนวนไม่น้อยเลยที่ไม่ได้รับรู้ถึงความจริงนี้ และยังหลงเชื่อความคิดผิดๆ เหมือนเดิม เชื้อชั่วไม่ยอมตายจริงๆ

ว่ากันตามจริงเลยนะคะ ถ้าคนทั่วๆ ไปพูดเรื่องที่ว่าหกเดือนแล้วนมแม่ไม่มีประโยชน์นี่ยังพอรับได้นะคะ แต่คนเป็นหมอ เป็นพยาบาลพูดนี่สิรับไม่ได้จริงๆ จำกัดวงให้แคบเข้าไปอีก ถ้าเป็นหมอ หรือพยาบาลสาขาอื่นๆ ก็ยังพอกัดฟันรับได้ว่า เออ..อาจจะโบราณไปบ้าง ไม่ได้สนใจติดตามว่าเขารณรงค์ส่งเสริมนมแม่กันขนาดไหน แต่ถ้าเป็นกุมารแพทย์ หรือพยาบาลห้องคลอด ห้องเด็กอ่อน พูดทำนองนี้ล่ะก็ ไม่รู้จะว่ายังไงดี

ทดลองหาเหตุผลดูว่า ทำไมบุคคลากรทางการแพทย์ทั้งหลายที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสุขภาพของเด็กทารกถึงไม่ส่งเสริมและสนับสนุนนมแม่อย่างที่ควรจะเป็น ลองช่่วยกันโหวตเล่นๆ นะคะว่าเพราะอะไร

• เพราะคุณหมอไม่รู้ว่า "นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก" ไม่รู้ว่าองค์การอนามัยโลกและ unicef แนะนำให้ทารกกินนมแม่อย่างเดียวเป็นเวลา 6 เดือน และควรให้นมแม่ต่อเนื่องไปอีกอย่างน้อยสองปี ร่วมกับอาหารเสริมอย่างอื่น คุณหมอไม่รู้เรื่องนี้กันเลยค่ะ (แล้วพวกเรารู้ได้ยังไง?)
• เพราะคุณหมอไม่เห็นด้วยกับองค์การอนามัยโลกและ unicef คุณหมอรู้ดีว่านมแม่สู้นมผสมไม่ได้ แม่แพะ แม่วัวมันกินอาหารที่มีประโยชน์มากอย่างเช่น หญ้าหรืออาหารสัตว์ มันสามารถผลิตน้ำนมได้ดีมีคุณภาพมากกว่าแม่คนอยู่แล้ว ลูกวัวบางตัวนะ พูดได้ตั้งห้าภาษาแน่ะ ลูกหมอยังให้กินนมวัวเลย (หรือมันจะเป็นอย่างนั้น?)
• คุณหมอรู้ว่านมแม่ดีที่สุด แต่คุณหมอมีความผูกพันเป็นอันดีกับบริษัทผู้ผลิตนมผสม ช่วยเพิ่มยอดขายให้เขาหน่อย ก็เห็นบ่นๆ กันนี่ว่านมแม่ไม่ค่อยพอ ก็กินนมผสมสิ ง่ายดี ยี่ห้อนี้แพ้ ก็ลองยี่ห้อโน้น ยี่ห้อโน้นแพ้ก็อีกยี่ห้อนึง ทดลองไปเรื่อยๆ ช่วยกันเป็นคนทดลองให้บริษัทผู้ผลิต เพราะตอนที่เขาคิดค้นสูตรใหม่ๆ ขึ้นมา ได้แต่ทดลองกับหนู กับลิง ถ้าหนูกับลิงกินแล้วไม่เป็นไร ก็ผลิตออกมาขายได้ แล้วค่อยมาทดลองกับคนตอนขายจริงๆ (ลองคิดดูว่า ถ้าอยู่ดีๆ มีคนโทรมาที่บ้าน บอกว่า "สวัสดีครับ บริษัทของเราเพิ่งผลิตนมสูตรใหม่ขึ้นมาสดๆ ร้อนๆ คิดว่าดีมาก ถ้าลูกคุณกินแล้วต้องฉลาดแน่นอน แต่เรายังไม่เคยให้ลูกคนจริงๆ กินมาก่อนเลย คุณอยากทดลองกับลูกของคุณเป็นคนแรกไหมครับ" แบบนี้เราจะกล้าให้ลูกเราทดลองมั้ยคะ)
• คุณหมอรู้ว่านมแม่ดีที่สุด กินแล้วสุขภาพแข็งแรง ฉลาด อารมณ์ดี แต่ถ้าแข็งแรงมากๆ ไม่ป่วยบ่อยๆ พวกคุณก็ไม่ต้องพาลูกมาหาหมอสิ งั้นหมอก็ขาดลูกค้า ขาดรายได้ ฉะนั้นหมอไม่สนับสนุนนมแม่น่าจะดีกว่า หมอพูดอะไร คนก็พร้อมจะเชื่ออยู่แล้ว

เหตุผลทั้งหมดนั่น คนเขียนคิดบ้าๆ ขึ้นมาเอง  เพราะเบื่อคำถามที่ว่า อ่านแล้วรู้สึกเหมือนกันไหมคะว่า ไม่มีเหตุผลข้อไหนที่ดูน่าจะเป็นคำตอบที่ดีเลย แล้วทำไมคุณหมอบางคนถึงยังไม่สนับสนุนนมแม่อยู่อีก ไม่เข้าใจจริงๆ ค่ะ

เมื่อก่อนเคยแนะนำแม่ๆ ทั้งหลายเวลาเจอหมอที่ชอบเชียร์ให้เลิกนมแม่แล้วให้ไปกินนมผสมแทนว่า ให้เปลี่ยนหมอ เพราะคนเขียนเองก็เปลี่ยนมาสามหมอแล้วเหมือนกัน คือ พอสั่งนมผสมให้ปุ๊บ ก็เอาเป็นว่าพอกันที ทัศนคติเราเริ่มจะไม่ตรงกันแล้ว  แต่คราวนี้อยากแนะนำใหม่ว่า เราลองแบบนี้ดีกว่า ถามกันตรงๆ ไปเลย จะได้รู้คำตอบเสียทีว่ายังไงกันแน่

ต่อไปนี้นะคะ ถ้าเจอหมอหรือพยาบาลคนไหนพูดว่า "หกเดือนไปแล้ว นมแม่ไม่มีประโยชน์แล้ว ควรจะให้นมผสมได้แล้ว" ลองถามกลับไปใหม่ว่า "จริงหรือคะ เคยได้ข้อมูลมาว่า องค์การอนามัยโลกและยูนิเซฟแนะนำให้กินนมแม่ถึงสองปีเป็นอย่างน้อย สมาคมกุมารแพทย์อเมริกัน แคนาดา เยอรมัน ที่ไหนๆ ก็พูดเหมือนกัน ศูนย์นมแม่ฯ ก็บอกว่าสองปี ศิริราชก็สองปี ตกลงเขาโกหกกันหมดเหรอคะ คุณหมอพอจะมีหลักฐานอะไรสนับสนุนมั้ยคะว่านมแม่หมดประโยชน์แล้วตอนหกเดือน จะได้บอกให้เขาเลิกรณรงค์กันเสียที พูดไม่ตรงกันแบบนี้ สับสนกันไปหมดแล้วค่ะ"

ได้คำตอบว่ายังไงช่วยเมล์มาบอกด่วนเลยนะคะ มีรางวัลให้จริงๆ