สวัสดีค่ะ

วันนี้มีเรื่องของโรคติดเชื้อไอพีดี (IPD : Invasive Pneumococal Disease) มาเล่าให้ฟังค่ะ  เมื่อประมาณกลางเดือนที่แล้ว ทุกท่านคงจะได้ยินข่าวเตือนให้ระวังโรคนี้ทางสื่อต่างๆ กันแล้วนะคะ  สำหรับคนที่ไม่ได้ติดตามข่าว จะเล่าให้ฟังย่อๆ นะคะว่าโรคนี้เป็นยังไง

โรคไอพีดี เป็นโรคติดเชื้อร้ายแรงในเด็ก เกิดจากเชื้อแบคทีเรียสเตรปโต   คอคคัส นิวโมเนียอี หรือที่รู้จักในชื่อนิวโมคอคคัส ซึ่งจะพบเชื้อชนิดนี้มากในโพรงจมูก ลำคอ และระบบทางเดินหายใจทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ซึ่งผู้มีเชื้ออาจไม่มีอาการใด ๆ แต่สามารถแพร่กระจายเชื้อไปสู่คนอื่นได้ (พาหะ)

สามารถติดต่อได้ง่ายทางระบบหายใจ ด้วยการไอ หรือจาม ซึ่งเหมือนกับการแพร่เชื้อไข้หวัดธรรมดา แต่มีอาการร้ายแรงกว่ามาก หากเด็กรายใดป่วยเป็นโรคดังกล่าว จะมีอัตราการเสียชีวิต หรือไม่ก็อาจพิการสูง

หากได้รับการรักษาไม่ทัน

ปัจจัยเสี่ยงของโรคนี้ก็คือ การสูบบุหรี่ การใช้ยาปฏิชีวนะในอดีต การไม่ได้กินนมแม่เป็นเวลานานตอนเป็นเด็ก และการอยู่ร่วมกันในศูนย์รับเลี้ยงเด็ก

วิธีป้องกันโรค

• สอนให้เด็กมีสุขอนามัยที่ดี ล้างมือบ่อยๆ และปิดปากปิดจมูกทุกครั้งที่ไอหรือจาม
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับคนเป็นหวัดหรือป่วย
• ควรให้เด็กกินนมแม่เพื่อให้มีภูมิต้านทาน
• ฉีดวัคซีนป้องกัน

รายละเอียดเพิ่มเติมสามารถอ่านได้ ที่นี่ ค่ะ

ที่วันนี้อยากเล่าเรื่องนี้ก็เพราะว่าตอนที่ฟังข่าวนั้น รู้สึกว่าโรคนี้ฟังดูน่ากลัวจัง ก็เลยไปหาข้อมูลเพิ่มเติมมาค่ะ  เริ่มจากไปถามคุณหมอของลูกที่ร.พ.กรุงเทพ  ได้ความว่า เป็นโรคที่พบไม่บ่อย แต่ถ้าเป็นแล้วจะมีอาการรุนแรงมาก สามารถฉีดวัคซีนป้องกันได้ แล้วก็ได้เอกสารมาอ่านต่อ สรุปได้คล้ายๆ กับที่เล่าไปแล้วข้างบนนั่นล่ะค่ะ  แถมด้วยจำนวนวัคซีนที่ต้องฉีดสำหรับเด็กแต่ละช่วงอายุดังนี้

• เด็กแรกเกิดถึงหกเดือนต้องฉีดทั้งหมด 4 เข็ม
• เด็กอายุ 7-11 เดือน ต้องฉีด 3 เข็ม
• เด็กอายุ 12-23 เดือน ต้องฉีด 2 เข็ม
• เด็กอายุ 2-9 ขวบ ฉีด 1 เข็ม

ถามราคาจาก ร.พ.กรุงเทพ แล้ววัคซีนชนิดนี้เข็มละ 4250 บาท (ไม่รวมค่าหมอ) โอ้โห! 4 เข็มร่วมสองหมื่นเชียวนะคะ แต่วัคซีนตัวนี้ยังไม่ใช่วัคซีนบังคับเหมือนที่เราต้องไปฉีดกันตามสมุดนัดค่ะ  เป็นวัคซีนภาคสมัครใจ ใครยินดีจ่ายก็ไปฉีดกันไว้ได้ค่ะ

จริงๆ เรื่องโรคนี้เคยเป็นข่าวมาครั้งนึงเมื่อปีที่แล้ว แต่ไม่ดังเท่าครั้งนี้  ตอนนั้นก็เคยถามคุณหมอที่ ร.พ.พระรามเก้า มาแล้วหนนึง คุณหมอก็บอกว่าวัคซีนตัวนี้ในอเมริกาเป็นวัคซีนบังคับ แต่เมืองไทยไม่บังคับ เพราะราคาแพงมาก ถ้าสามารถจ่ายได้ ก็ควรจะฉีดค่ะ ตอนนั้นฟังแล้วก็ลืมๆ ไป ไม่ได้สนใจอีก (จริงๆ แล้ว แกล้งลืมค่ะ เพราะคุณหมอบอกว่าเข็มละห้าพัน 5555)

แต่คราวนี้ข่าวดังมาก เลยกลับมาคิดใหม่  ในระหว่างที่ ติ๊กต่อกๆๆ เอาไงดี ฉีด-ไม่ฉีด-ฉีด-ไม่ฉีด ก็เลยไปหาข้อมูลเพิ่มเติมมาใหม่ ก็ได้ข้อมูลอีกด้านมาจากเว็บไซต์ของประเทศนิวซีแลนด์ค่ะ ที่นั่นเค้าก็ยังไม่บังคับวัคซีนตัวนี้เหมือนกัน  แต่กำลังจะบังคับเร็วๆ นี้ ทำให้เป็นเรื่องถกเถียงกันอยู่

ได้ความแบบย่อๆ ว่า จริงๆ แล้วแบคทีเรียชนิดนี้มีทั้งหมด 90 สายพันธุ์ ปกติก็ยั้วเยี้ยอยู่ในโพรงจมูก ลำคอและระบบหายใจของเรานี่อยู่แล้ว บางคนก็ติดเชื้อทำให้เกิดโรค บางคนก็ไม่เกิดโรค โดยมีปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดโรคก็คือ การสูบบุหรี่ การใช้ยาปฏิชีวนะในอดีต การไม่ได้กินนมแม่เป็นเวลานานตอนเป็นเด็ก และการอยู่ร่วมกันในศูนย์รับเลี้ยงเด็ก

วัคซีนตัวที่จะฉีดนี้ป้องกันได้แค่ 7 สายพันธุ์เท่านั้นเอง ยังเหลืออีก 83 สายพันธุ์ แถมมีงานวิจัย พิสูจน์อีกว่าในขณะที่วัคซีนนี้กำจัดแบคทีเรีย 7 สายพันธุ์ที่กำหนดไปได้ แบคทีเรียสายพันธุ์อื่นๆ กลับเจริญเติบโตงอกงามมากยิ่งขึ้นในจมูกและลำคอของเด็กๆ และรอคอยจังหวะที่จะเกิดการติดเชื้อหรือแพร่กระจายเชื้อไปสู่คนอื่น

ทำให้มีการโต้แย้งว่า เงินงบประมาณที่จะต้องเสียไปกับการฉีดวัคซีนป้องกันนี้   ควรจะถูกนำไปใช้เพื่อการกระตุ้นและรณรงค์ให้เลี้ยงทารกด้วยนมแม่จนอายุ 2 ปี และทำให้เด็กทุกคนได้รับอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วน และปราศจากอาหารขยะอาหารจานด่วนซึ่งมีน้ำตาลและไขมันสูงเกินเสียยังจะดีกว่า

อ่านบทความเรื่องนี้ฉบับเต็มได้ ที่นี่ ค่ะ

นั่นเป็นเรื่องที่เค้าคุยกันที่นิวซีแลนด์ค่ะ ล่าสุดในประเทศไทย อธิบดีกรมควบคุมโรคก็ออกมาแถลงแล้วว่า

“โรคไอพีดีที่พบบ่อยในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ขวบ มีไข้สูงหอบ หากเกิดภาวะแทรกซ้อนทำให้เสียชีวิตได้นั้นยังไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกัน ประเทศไทยมียารักษา”

“สถิติของประเทศไทยประเมินแล้วยังไม่เป็นปัญหาทางสาธารณสุข ยังไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกัน เพราะวัคซีนราคาค่อนข้างสูง มีให้บริการในสถานพยาบาลเอกชนเท่านั้น แต่ละปีพบผู้ป่วยประปราย แต่หากพบแนวโน้มมีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นกรมควบคุมโรคจะประเมินสถานการณ์เสนอรัฐบาลให้บรรจุวัคซีนนี้เข้าในโปรแกรมการฉีดวัคซีนพื้นฐาน แต่ ณ เวลานี้ยังไม่จำเป็นต้องฉีด หากพ่อแม่มีเงินจะฉีดให้ลูกก็ไม่ว่ากัน”

ได้ข้อมูลรอบด้านแล้วก็ไปพิจารณากันเองนะคะว่าจะฉีดหรือไม่ฉีด  แต่ที่แน่ๆ เลย การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นี่ช่วยลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคนี้ไปได้เต็มๆ เลยนะคะ เพราะทำให้ลูกมีภูมิต้าน ไม่ป่วยบ่อย ทำให้ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะบ่อยๆ เพราะการใช้ยาปฏิชีวนะบ่อยๆ ก็เป็นอีกปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่ทำให้เกิดโรคนี้ค่ะ