เคยเห็นบทความทำนองนี้ไหมคะ ถ้าจ่าหัวแบบนี้ แรงไหมคะ คุณแม่ให้นมลูกอยู่ตกใจไหมคะ ลังเลไหมคะ เอ๊ะ เราไม่ได้กินนมตามที่บทความแนะนำ เราจะขาดสารอาหารไหมคะ มองได้สองมุมค่ะ บทความนี้เจตนาดี ต้องการเตือนคุณแม่ให้นมว่า ควรเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อที่น้ำนมแม่จะได้มีประโยชน์เต็มที่ และ สุขภาพแม่ไม่ทรุดโทรม แต่อีกนัยหนึ่ง ก็ต้องระวังเรื่องโฆษณาแอบแฝงว่า อาจเป็นบทความที่ต้องการทำให้คุณแม่ไม่มั่นใจในคุณภาพน้ำนมของตัวเอง จะต้องเสาะแสวงหาอาหารเสริม นมผงสูตรพิเศษสำหรับคุณแม่ให้นมมากินเพิ่มเติมหรือไม่ หรือ อาจทำให้คุณแม่ตัดสินหยุดให้นมแม่ เปลียนไปใช้นมผงซะเลย เพราะเริ่มไม่มั่นใจในคุณภาพนมของตัวเอง บางทีเราต้องแอบเข้าไปดูโปรไฟล์ของนักวิชาการท่านนั้นด้วยนะคะ ว่าท่านทำงานให้กับบริษัทนมผงหรือเปล่า เพราะบางครั้งถ้าป้าหมอเห็นบทความทำนองนี้ ป้าหมอไปแอบดูว่า เป็นนักวิชาการที่ปรึกษาของบริษัทนมผงที่ผลิตนมสำหรับแม่ตั้งครรภ์ แม่ให้นมลูก และ นมผงทารก และบทความนี้ได้ลงตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์เพราะหน่วยงานไหน หรือ ใครเป็นสปอนเซอร์

แต่ถ้าเป็นผู้สนับสนุนการให้นมแม่อย่างแท้จริง อาจจั่วหัวดังนี้ค่ะ "น้ำนมคุณแม่มีคุณภาพดีตลอดไปแน่นอน เพียงแค่แม่รู้จักกินให้เป็น"

คุณแม่แฟนเพจท่านหนึ่งส่งบทความจากหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่ง ถามป้าหมอมาว่า จริงหรือไม่ ที่ว่า คุณแม่ให้นมลูก จำเป็นต้องกินนมวัว หรือ นมสูตรพิเศษสำหรับคุณแม่ให้นม ใจหนึ่งก็กลัวลูกจะเป็นโรคภูมิแพ้ เพราะ โปรตีนนมวัวผ่านทางน้ำนมแม่ไปที่ลูก แต่ใจหนึ่งก็กลัวขาดสารอาหารตามบทความนี้

ความกังวลเรื่องสารอาหารของคุณแม่ขณะให้นมลูก อาจเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ทำให้แม่ไม่มั่นใจที่จะให้นมลูก เพราะรู้สึกว่ายุ่งยากกับการต้องเปลี่ยนเมนูอาหารของตัวเองใหม่หมด แต่ความจริง คือ แม่กินอาหารได้เกือบเหมือนปกติ แค่ระวังเรื่องเล็กๆ น้อยๆ เช่น

กินยาบำรุงธาตุเหล็ก แคลเซียม ที่หมอให้ตั้งแต่ตั้งครรภ์ต่อไปได้ หากไม่มั่นใจว่ากินจากอาหารได้ครบตามความต้องการหรือไม่ หากแม่กินครบ 5 หมู่แล้ว การกินวิตามินเสริม แคลเซียม ธาตุเหล็ก ก็ไม่จำเป็นแต่อย่างใด

ฝึกให้เป็นคนที่กินอาหารตามความจำเป็นจริงๆ อย่ากินจุบจิบ ของว่างวันละหลายๆมื้อ เพราะป้าหมอว่าปัจจุบันผู้ใหญ่เรา กินอาหารนอกมื้อและเกินความจำเป็นกันมากเกินไป เช่น ชานมไข่มุก เค้ก คริสปี้ครีม ไอศครีม น้ำอัดลม น้ำหวาน อาหารขยะ เมื่อเรากินอาหารประเภทนี้เป็นประจำ ลูกโตขึ้นมา ก็จะกินเลียนแบบเรา และเมื่อลูกเสพติดการกินอาหารประเภทนี้ จะนำไปสู่ปัญหาทางโภชนาการตามมา เช่น น้ำหนักมากเกิน แต่กลับขาดสารอาหารจำเป็น เช่น เหล็ก ไอโอดีน วิตะมินและแร่ธาตุต่างๆที่มีอยู่ในผัก ผลไม้ ธัญพืชธรรมชาติ

ควรหลีกเลี่ยงอาหารดัดแปลง อาหารหมักดอง อาหารแปรรูป อาหารใส่สารเคมี สารกันบูด เพราะสัมพันธ์กับการเป็นโรคมะเร็ง อาหารที่ปรุงแต่งรสมากมาย เช่น น้ำตาล เกลือ ผงชูรส สีสังเคราะห์ ขนมนมเนย ขนมหวาน เพราะทำให้เป็น โรคเบาหวาน โรคความดันสูง โรคอ้วน โรคมะเร็ง และ อาหารประเภทนมวัวผลิตภัณฑ์นมวัว จะส่งผ่านมาทางน้ำนม ทำให้ลูกแพ้ได้ด้วย ทำให้มีเด็กที่แพ้อาหารและเป็นโรคภูมิแพ้มากขึ้นเรื่อยๆ และบางคนแพ้มากจนน่าสงสาร ทั้งนี้เป็นผลมาจากการกินตั้งแต่คุณแม่ตั้งครรภ์นั่นเอง อาหารที่พบว่าทำให้ลูกแพ้บ่อยมากที่สุดเรียงตามลำดับ คือ นมวัว ไข่ นมถั่ว แป้งสาลี ถั่วเปลือกแข็ง อาหารทะเล ผลไม้รสเปรี้ยว และอาหารที่คุณแม่โด๊ปขณะตั้งครรภ์ จึงอย่ากินอะไรมากเป็นพิเศษ ให้กินคละเคล้าผลัดเปลี่ยนเวียนไป ยกเว้นกลุ่มนมวัวที่ไม่จำเป็นต้องกินเลย

บางคนกังวลว่า หากมีปัญหาแพ้อาหารหลายอย่าง คุณแม่งดอาหารแล้ว น้ำนมจะมีคุณภาพเพียงพอไหม จะมีผลต่อสุขภาพแม่และลูกอย่างไรบ้าง ป้าหมอขอตอบว่า ปัญหาแพ้อาหารที่พบส่วนใหญ่ มักเป็นกรณีแพ้นมวัวเพียงอย่างเดียวพบบ่อยที่สุด และเมื่องดนมวัวแล้ว ปรากฏว่า ทั้งสุขภาพแม่และลูกดีขึ้น เพราะตัวคุณแม่มีปัญหาแพ้นมวัวเหมือนลูกด้วยนั่นเอง การที่มนุษย์ไม่กินนมวัวเลย อาจรู้สึกแปลกๆบ้างในตอนแรก เพราะคนๆนั้นเคยชินกับการกินนมวัวมาตลอด แต่ป้าหมอขอยืนยันว่า นมวัวไม่ใช่อาหารที่มนุษย์ต้องกิน การไม่กินนมวัว ไม่ได้ทำให้มีปัญหาอะไรเลยกับสุขภาพกาย อาจหงุดหงิดบ้างในช่วงแรกๆที่งดกิน แคลเซียมและโปรตีนหาได้จากอาหารชนิดอื่นที่ไม่แพ้ ดังนั้นต้องประเมินตัวเองว่า ถ้ากินนมวัวแล้วแพ้ จะทู่ซื้กินอยู่ทำไม ไม่ต้องสนใจรับฟังข้อมูลจากโฆษณาขายนมที่มีอยู่เกลื่อนทีวี หนังสือพิมพ์ เพราะเป็นการค้าทั้งสิ้น

แต่ถ้าลูกมีปัญหาแพ้โปรตีนหลายอย่าง ทำให้คุณแม่ต้องงดอาหารหลายอย่าง คุณแม่ต้องกินวิตะมิน ธาตุเหล็ก แคลเซียม เสริมในระหว่างที่คุมอาหาร แต่ส่วนใหญ่แล้ว ลูกจะแพ้อยู่ไม่นาน ในที่สุดจะกลับมากินได้เกือบครบทุกอย่าง เหลือแต่นมวัวที่ไม่ต้องเอากลับมากินค่ะ นมถั่วก็ไม่จำเป็นต้องกิน แต่ถ้าอยากกินบ้างก็ได้ เพื่อที่จะไปกระตุ้นให้ลูกแพ้ภายหลัง

ไม่จำเป็นต้องกินอะไรเพิ่มเป็นพิเศษ ไม่จำเป็นต้องกินของราคาแพง ไม่ต้องกลัวว่ากินอาหารบ้านๆ จะทำให้นมแม่มีสารอาหารไม่พอ พวกบริษัทนมเค้าเก่งในเรื่องสร้างภาพให้เราคิดว่า ถ้ากินนมสูตรพิเศษเหล่านี้แล้ว จะทำให้นมแม่มีคุณภาพเพิ่มขึ้น ถ้าต้องเสียเงินเท่ากันในการซื้อนมเหล่านี้มากินเพิ่ม สู้เอาเงินจำนวนเท่ากันไปซื้ออาหารปกติกินดีกว่าค่ะ การดัดแปลงน้อยกว่า อาหารดัดแปลงทำให้เป็นผงด้วยความร้อนสูงขนาดนั้น จะไปมีคุณค่ามากกว่าอาหารทำสดใหม่ได้อย่างไร ให้ยึดหลักการกินอาหารเหมือนกับคนอื่นๆที่ใส่ใจเรื่องสุขภาพ คือ ควรกินแต่อาหารที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ ดังนี้

* กินผัก ผลไม้สดให้หลากหลายสี วันละ 5 ถ้วย หากไม่มีแบบสดๆ อาจเป็นแบบแช่แข็งหรือผลไม้ตากหรืออบแห้งแบบไม่เติมเกลือ น้ำตาล เพื่อให้ได้รับวิตะมิน เกลือแร่ เส้นใยอาหารอย่างเพียงพอ

* ข้าวไม่ขัดขาว ธัญพืช ถั่วเมล็ดแห้ง เมล็ดพืช เช่น เมล็ดฟักทอง เมล็ดดอกทานตะวัน เมล็ดงาดำ เมล็ดแฟล็กซ์ จะช่วยให้เส้นใยอาหาร วิตะมิน เกลือแร่ สารต้านอนุมูลอิสระ

* โปรตีนจากสัตว์ เช่น เนื้อหมู ไก่ วัว ไข่ ถั่วเมล็ดแห้ง ปลา อาหารทะเล ควรกินให้หลากหลาย อย่ากินซ้ำๆเพียงอย่างเดียว เพื่อลดความเสี่ยงเรื่องแพ้อาหาร การได้รับสารพิษตกค้าง เช่น ฮอร์โมนเร่งโตที่ฉีดในสัตว์ สารปรอทในอาหารทะเล สารดีดีทีหรือสารปิโตรเคมีที่ตกค้างในไขมันสัตว์เนื่องจากสัตว์กินอาหารและ แหล่งน้ำที่มีสารเหล่านี้ปนเปื้อน

* ดื่มน้ำสะอาดวันละ 2-3 ลิตร กินอาหารแคลเซียมสูงช่วยให้กระดูกแข็งแรง กินอาหารดีเอชเอสูงช่วยบำรุงสมอง ไอโอดีนช่วยเพิ่มระดับสติปัญญา และ ธาตุเหล็กช่วยให้ไม่ซีดและป้องกันสมองเสื่อม ควรเลือกกินจากธรรมชาติจะดีกว่าการกินจากอาหารเสริม

นอกจากนี้ คุณแม่ควรทราบว่ายังมีอาหารอีกหลายอย่างเล็ดลอดเข้าสู่นมแม่ ไปทำให้ลูกเกิดความผิดปกติได้ เช่น

- อัลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้น เช่น วิสกี้ คอนยัค เหล้า บรั่นดี ไม่ควรกินเกิน 30 ซีซี หากกินเบียร์หรือไวน์ ไม่ควรเกินหนึ่งแก้ว (180 ซีซี) จะได้ไม่ต้องปั๊มนมทิ้ง แต่ถ้ากินเกิน ปริมาณดังกล่าว ต้องปั๊มทิ้งภายใน 3-6 ชม.หลังจากกินหรือจนกว่าคุณแม่จะมีความรู้สึกตัวดีหรือมีระดับสติสัมปชัญญะ กลับมาเป็นปกติ เพราะปริมาณอัลกอฮอล์ที่มากเกินไปจะเข้าสู่น้ำนม ทำให้ลูกมีปัญหานอนหลับมากผิดปกติ กดการทำงานของสมองส่วนที่ควบคุมการหายใจ และเป็นอันตรายต่อตับของทารก โดยทั่วไปแล้ว หากคุณแม่กินอัลกอฮอล์ ไม่ควรนอนเตียงเดียวกับลูก เพราะอาจหลับลึกจนทับลูกเสียชีวิตได้

- คาเฟอีน ที่อยู่ใน ชา กาแฟ ช็อกโกแลต โกโก้ น้ำอัดลม กินได้เพียงหนึ่งอย่าง วันละไม่เกิน 1 แก้ว หากกินมากเกินไป อาจมีผลทำให้ลูกนอนหลับไม่ดี กระตุ้นทำให้หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดจังหวะ

- โปรตีนกระตุ้นภูมิแพ้ เช่น นมวัว นมถั่วเหลือง ถั่วลิสง แป้งสาลี ไข่ อาหารทะเล มะพร้าว ผลไม้รสเปรี้ยว ฯลฯ ถ้าลูกมีอาการแพ้ ทำให้เด็กเป็นผื่น ปวดท้อง ถ่ายเป็นมูกเลือด ร้องโยเย คุณแม่ต้องงดอาหารประเภทนี้ขณะให้นมด้วย

-อาหารบางอย่างทำให้ลูกมีแก๊สหรือปวดท้อง เช่น อาหารเผ็ด หัวหอมใหญ่ ถั่วชนิดต่างๆ ผักกะหล่ำปลี บร๊อคโคลี่ ซึ่งบางคนเป็น บางคนไม่เป็น จึงควรสังเกตและจดจำว่ากินอะไรเข้าไปบ้าง จะได้วิเคราะห์ข้อมูลได้ถูกต้อง

ส่วนอาหารเพิ่มน้ำนม หลักการคือ ถ้าชอบก็กิน ถ้าไม่ชอบก็ไม่ต้องกิน ถ้าต้องกินไปต้องทุกข์ไป ก็อย่ากิน เลือกกินเฉพาะที่ชอบก็ได้ จะกินทุกชนิดพร้อมๆ กันก็ได้ จะกินร่วมกับยากระตุ้นน้ํานมก็ได้ แล้วค่อยๆ พิจารณาว่า ชนิดใดใช้ได้ผล ก็กินต่อไป ชนิดใดไม่ได้ผล ก็หยุดกิน อาหารเหล่านี้ ไม่มีผลข้างเคียง บางงานวิจัยบอกว่า ถ้ากินแล้วจิตใจสบายขึ้น ความเครียดน้อยลง ก็ถือว่า ได้ช่วยทางด้านจิตใจ

อาหารกระตุ้นน้ํานม ได้แก่ หัวปลี ใบกะเพรา ใบกุยช่าย ใบโหระพา ใบแมงลัก ใบตําลึง ใบมะลิ ใบมะรุม ผักโขมหนาม ผักเป็ดแดง ผักพันปี ผักชีลาว ฟักทอง มะละกอ ขิง ดอกกานพลู เม็ดขนุน เมล็ดผักกาดหอม เมล็ดเร่ว ขมิ้นชัน ขมิ้นขาว แกงเลียง พริกไทย รากเขยตาย รากนมนาง ต้นน้ํานมราชสีห์

อ่านโพสต์นี้จบแล้ว รู้สึกอย่างไรบ้างคะ การกินอาหารของแม่ให้นม ยุ่งยากเกินไปหรือไม่ หรือ โพสต์นี้เป็นประโยชน์ที่ช่วยให้แม่รู้จักเลือกกินอาหารเป็น ซึ่งนอกจากดีต่อลูกแล้ว และ ดีต่อสุขภาพของคุณแม่อย่างยั่งยืนอีกด้วย