1. ไม่ว่าคุณแม่น้องเอ๋ยจะเห็นรูปนมเต็มตู้เย็นมาจากเว็บไหนก็ตาม ทั้งเว็บบอร์ดของศูนย์นมแม่หรือกลุ่มนมแม่ ก็เถอะ  เว็บบอร์ดทั้งสองแห่งมีคุณแม่ที่ประสบความสำเร็จในการให้นมแม่มากมาย  ซึ่งขยันตอบ ขยันเขียน แบ่งปันประสบการณ์กันสารพัด รวมทั้งกี่คนต่อกี่คนที่เอารูปนมเต็มตู้มาให้ดูกันนั้น แม้ว่าตัวเองจะไม่มีเวลาเข้าไปเยี่ยมเยียนนานแล้ว  แต่จากประสบการณ์ก็เชื่อได้เลยว่า  ต้องมีการถามไถ่เคล็ดลับสารพัดวิธีกันในแทบจะทุกกระทู้อยู่แล้วว่า ทำไมมีนมเต็มตู้แบบนั้น  คุณแม่น้องเอ๋ยก็น่าจะได้คำแนะนำดีๆ เยอะแยะมากมายอยู่แล้วจากที่ที่เห็น  ไม่จำเป็นต้องมาตั้งกระทู้ถามเอาใหม่เลย

2. ในเว็บนี้เอง  ตลอดเวลาที่ผ่านมา  เราก็พยายามจะแก้ปัญหาเรื่อง นมแม่ไม่พอ มาโดยตลอด  ทั้งในแง่ของคนที่ไม่พอจริงๆ เพราะเริ่มต้นผิดๆ  และคนที่จริงๆ แล้วพอ แต่ขาดความรู้ความเข้าใจ ทำให้หลงเข้าใจผิดว่ามันไม่พอ  ดังนั้นในหน้าเว็บ ก็จะมีบทความต่างๆ สารพัด ทั้งที่เขียนขึ้นเองจากประสบการณ์ตรง  และแปลมาจากต่างประเทศ  ที่เกี่ยวกับปัญหาเรื่อง นมน้อย นมไม่พอ อยู่เต็มไปหมด  จนเชื่อว่า ถ้าใครสักคนที่มีปัญหา  ลองตั้งใจอ่านให้ครบ และพยายามปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านั้นให้ได้ทั้งหมด ก็น่าจะหมดปัญหาเรื่อง นมไม่พอ ได้ไม่ยาก   แล้วก็ให้สงสัยว่า คุณแม่น้องเอ๋ยไม่ได้สนใจจะอ่านบทความเหล่านั้นเลยหรือไร  ถึงต้องมาตั้งกระทู้ถามเอาใหม่แบบนี้  หรือว่าคำแนะนำทั้งหลายในบทความเหล่านั้น ยังไม่ใช่คำแนะนำที่ ดีพอ

แต่หลังจากเอาโทสะที่ครอบงำสติออกไปได้  ก็เลยจะขอตั้งใจตอบคำถามของคุณแม่น้องเอ๋ยใหม่ดังนี้ค่ะ

คุณแม่น้องเอ๋ยเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มาได้จนขวบกับสองเดือนแล้ว  ถือว่าประสบความสำเร็จอย่างดีทีเดียว  ขอบอกด้วยความมั่นใจเลยว่า  คุณแม่น้องเอ๋ยคงไม่รู้ตัวหรอกว่า  มีคุณแม่มากมายขนาดไหนที่มีลูกวัยไม่กี่สัปดาห์ หรือไม่กี่เดือน ที่กำลังพยายามเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อยู่ และยังไม่มีความมั่นใจว่าจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปได้นานแค่ไหน เมื่อมาอ่านพบว่าคุณแม่น้องเอ๋ยเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ หนึ่งขวบกับสองเดือนแล้วนั้น คุณแม่มือใหม่ที่กำลังลุ้นตัวเองเหล่านั้น ต้องนึกอิจฉาคุณแม่น้องเอ๋ยกันเป็นแถว  ที่สามารถผ่านไปถึงจุดนั้นได้ก่อนแล้ว

ถ้าคุณแม่น้องเอ๋ยลองใช้สติตรองดูให้ดี  ก็จะรู้ว่าคุณแม่น้องเอ๋ยไม่ควรจะต้องนำภาพนมเต็มตู้เย็นของผู้อื่น มาแปรเป็นความทุกข์ใจของตัวเองเลย  เพราะคุณแม่น้องเอ๋ยก็เลี้ยงลูกด้วยนมแม่มาจนลูกขวบกว่าแล้ว จะด้วยนมแม่ล้วนๆ หรือนมแม่ร่วมกับนมผสมก็ตามที  แต่ถ้าจะให้เดา ก็เดาว่าน่าจะเป็นมแม่ล้วนๆ  น้องเอ๋ยก็เติบโตมาได้ดี โดยที่แม่ไม่ต้องลำบากปั๊มนมไปเก็บไว้ให้เกะกะเต็มตู้เย็นแต่อย่างใด 

ตั้งแต่ทำเว็บนี้มากว่าปี หาข้อมูลจากเว็บต่างประเทศมามากมาย  ขอบอกว่ามีแต่เว็บบอร์ดของคนไทยนี่ล่ะค่ะที่มีการเอานมในตู้เย็นมาเปิดโชว์กันเป็นแฟชั่น  แปลกดีแท้เชียว    แปลกอย่างเดียวไม่กระไร  ที่แย่ก็คือ ทำไมแม่หลายๆ คนที่เลี้ยงลูกด้วยนมตัวเองมาดีๆ ไม่มีปัญหาอะไร  โดยที่ไม่เคยมีนมเต็มตู้เย็น ลูกก็ดูดจากเต้าไป  บางคนก็ปั๊มวันนี้ ใช้พรุ่งนี้ วันต่อวัน ใหม่ สด ตรงตามวัยของลูก  ไม่ต้องผ่านการแช่แข็งมาเป็นเดือนๆ  ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้แล้ว

แต่พอมาเห็นนมเต็มตู้เย็นของคนอื่น คุณแม่เหล่านี้หลายๆ คน ก็พลอยเดือดเนื้อร้อนใจว่านมตัวเองน้อยเกินไป  สงสัยจะไม่พอ  นมจะหมดแล้ว  ปั๊มไม่ออกแล้ว อย่างที่คุณแม่น้องเอ๋ยกำลังรู้สึกอยู่  แล้วก็ต้องมาตั้งกระทู้ถาม เพราะอยากจะมีนมเต็มตู้อย่างนั้นบ้าง  (ขอบอกว่า  ไม่ใช่คุณแม่น้องเอ๋ยคนเดียวแน่ๆ ที่กำลังอ่านๆ กันอยู่นี้  ใครบ้างที่รู้สึกแบบนั้น ก็ยกมือขึ้นได้เลยค่ะ)

คิดกันแบบนี้ล่ะค่ะ  ทำยังไงนมแม่ก็คงไม่มีวันพอจริงๆ  เพราะว่าแม่ไม่รู้จักพอค่ะ   ไม่ใช่ไม่พอสำหรับลูกนะคะ  เพราะสำหรับลูกน่ะเกินพอค่ะ  บอกได้เลยว่า ที่เห็นๆ เต็มตู้เย็นนั้น สุดท้ายคือ ทิ้งมากกว่าที่ลูกกินค่ะ  เพราะเมื่อลูกเกิน 6  เดือนไปแล้ว  เค้าจะได้รับอาหารเสริมเพิ่มหนึ่งมื้อ ไปจนครบสามมื้อตอนที่ครบขวบหนึ่งโดยประมาณ  ถ้าแม่ยังขยันปั๊มอยู่  นมก็จะเกินความต้องการไปเรื่อยๆ  หลักฐานมีให้เห็นบ่อยๆ ค่ะ  ที่มาประกาศแจกนมแม่กันอยู่เรื่อยนั่นไงคะ  เพราะจะทิ้งก็รู้สึกเสียดาย  แต่ลูกก็กินไม่หมดแล้ว  แล้วก็ไม่มีทางที่ลูกจะกินหมดด้วย  เพราะหลายๆ คน ขยันปั๊มเกินจำเป็น  เกินความต้องการของลูก  เพราะวิตกกังวลกันเกินเหตุ

ตั้งแต่เริ่มทำ workshop เพิ่มน้ำนมมา ถึงทุกวันนี้มีคนลงทะเบียนกัน 201  คนเข้าไปแล้ว  เชื่อไหมคะว่ามีมากกว่าสิบคนเลยนะคะ ที่มีสต็อคอยู่เป็นร้อยออนซ์แล้ว  ยังอุตส่าห์ลงทะเบียนมา เพราะยังต้องการเพิ่มน้ำนมอีก  แรกๆ  ที่เห็นข้อมูลแล้วก็นึกเศร้าใจว่า  บ้านเมืองเราน่าจะมีปัญหาแน่ๆ  เพราะลำพังแม่ที่ขาดโอกาส  ขาดความรู้ความเข้าใจในการที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยไม่ต้องพึ่งนมผสมนั้นก็มีมากมายก่ายกอง  เป็นปัญหาที่รอแก้กันอยู่นั้นก็สร้างความลำบากให้ผู้ที่มีหน้าที่ต้องรับผิดชอบมากพออยู่แล้ว 

แล้วอะไรกัน  คนที่มีโอกาสได้เริ่มต้นอย่างถูกต้อง รู้จักที่จะปั๊มนม เก็บนมแม่ กันตั้งแต่แรกคลอด  ทำให้มีสต็อคเป็นสิบเป็นร้อยออนซ์  พออุ่นใจที่จะมีใช้เวลากลับไปทำงาน  ก็ยังขาดความมั่นใจในตัวเองอีกว่าจะมีนมไม่พอสำหรับลูก  แทนที่คนกลุ่มนี้จะไม่มีปัญหา  กลับสร้างปัญหาใหม่ขึ้นมาให้ตัวเองและคนรอบข้างอีก  เพราะเวลาเห็นมีใครตั้งกระทู้ประมาณว่า  ลูกแปดเดือนแล้ว  เคยปั๊มนมได้วันละสิบยี่สิบออนซ์  พอปั๊มไม่ได้เท่าเดิม  ก็วิตกกังวลว่านมจะหมด จะแห้งหายไปวันนี้พรุ่งนี้  ทำยังไงดี  กลุ้มอกกลุ้มใจ  พยายามหาวิธีจะ***้นมกลับมาให้ได้

คนรอบข้างอ่าน  ก็พลอยวิตกกังวลไปตามๆ  กัน  สงสัยกลุ้มใจกันไปด้วย  กลัวว่าอยู่ดีๆ ของตัวเองจะลดลงเหมือนกันหรือเปล่า  จะมีนมให้ลูกกินไปนานแค่ไหน  โดยไม่ได้คิดพิจารณากันเลยว่า มันเป็นปกติหรือผิดปกติ  ของตัวเองมีอะไรแตกต่างจากเขาบ้าง เราเลี้ยงลูกอยู่บ้างหรือไปทำงาน จำเป็นต้องปั๊มนมหรือไม่จำเป็น  ลูกเราอายุเท่าไหร่แล้ว เรามีความรู้ความเข้าใจที่จะปฏิบัติตัวให้ถูกต้องหรือเปล่า 

ทั้งๆ  ที่มันเป็นเรื่องปกติธรรมดา  ธรรมชาติแท้ๆ  ทีเดียวที่ลูกอายุมากขึ้นแล้ว  อยู่ในวัยที่ต้องเริ่มอาหารเสริมแล้ว แม่ก็มีปริมาณน้ำนมลดลงตามธรรมชาติ   ลูกก็ดูดน้อยลง  ถ้าปั๊มก็ได้น้อยลง  ก็ปกติ  ตราบใดที่ยังให้ลูกดูดไปเรื่อยๆ  ทุกวัน  ไม่ขาด ไม่เลิก  นมแม่ก็จะยังมีอยู่ไปตลอด  เพราะทุกครั้งที่น้ำนมถูกดูดหรือปั๊มออกไป  ร่างกายก็จะรับรู้ว่ายังมีความต้องการอยู่  มันก็จะผลิตมาแทนที่  แต่ในปริมาณเท่าที่ลูกต้องการ 

เมื่อลูกได้รับอาหารอื่นเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ  โดยเฉพาะเมื่อพ้นขวบไปแล้วนั้น  นมแม่เป็นเพียงอาหารเสริม  ปริมาณนมแม่ที่ลูกต้องการจริงๆ  ก็น้อยลงไปมากอยู่แล้ว  แต่เราจำเป็นต้องให้นมแม่อยู่  ไม่ใช่เพราะต้องการให้ร่างกายลูกเจริญเติบโตจากสารอาหารในนมแม่   แต่เราต้องการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับลูก  สร้างใยสมอง สร้างความรักความผูกพันระหว่างแม่ลูก 

ซึ่งความต้องการเหล่านี้ใช้ปริมาณนมแม่แค่เท่าที่ลูกดูดได้เท่านั้นเอง  แม้นมแม่จะแห้งเ***่ยวแฟบไปแล้ว ปั๊มไม่ออกแล้ว  แต่ลูกก็ยังดูดได้ค่ะ  จะสามสี่หยด  หนึ่งช้อนชา หรือไม่ถึงก็ตาม  ในปริมาณที่น้อยนิดตามธรรมชาตินั้น ก็อุดมไปด้วยภูมิคุ้มกันมหาศาล รวมถึงความรักความห่วงใยของแม่ที่มากมายจนหาหน่วยนับไม่ได้อีกต่างหาก

แล้วคุณแม่ทั้งหลายจะมานั่งวิตกกังวล อิจฉาคนอื่นกันอยู่ทำไมคะ  ถ้าอยากจะเพิ่มน้ำนมจริงๆ  ในวัยที่ลูกพ้นขวบไปแล้ว  ขอบอกว่า ไม่ยากเลยค่ะ  ลองทำดูก็ได้ค่ะ  เหมือนกับแม่ๆ ในต่างประเทศซึ่งรับลูกคนอื่นมาเป็นบุตรบุญธรรมเค้าทำกัน 

เริ่มด้วยการใช้ Domperidone ใหม่  แล้วก็บังคับให้ลูกมาดูดนมแม่ทุกสองชั่วโมงเหมือนแรกคลอดใหม่ๆ  (ที่ต้องใช้คำว่าบังคับก็เพราะว่า ลูกคงไม่ยอมให้ความร่วมมือแต่โดยดีแน่ค่ะ เพราะเค้าไม่ได้อยู่ในวัยที่ต้องการดูดนมแม่ถี่ๆ แบบนั้นแล้ว)  หรือไม่ก็ใช้เครื่องปั๊มแบบ Hospital Grade อย่างดี เอาแบบปั๊มคู่เลยนะคะ  ปั๊มให้ได้วันละ 10-12 ครั้ง (ก็ทุกสองช.ม.ทั้งวันทั้งคืนนั่นแหละค่ะ)  ทำติดต่อกันทุกวันสักเดือนหนึ่งค่ะ  รับรองว่านมกลับมาเหมือนเดิมแน่นอนค่ะ 

แต่แทนที่จะไปเสียเวลาทำเรื่องไม่จำเป็นแบบนั้น  เอาเวลามาคิดเมนูเด็ดๆ  ทำอาหารเสริมสุดอร่อยให้ลูกกิน  ร้องเพลงให้ลูกฟังยามที่ลูกดูดนมแม่เล่นอย่างมีความสุข  หรืออ่านนิทานให้ลูกฟัง  น่าจะดีกว่านะคะ 

ขอร้องล่ะค่ะ  ใครเขาจะเอานมมาอวดมาโชว์กันมากมายขนาดไหน  ก็ให้เขามีความสุข ความภูมิใจกันไปค่ะ  อย่าเอาความสุขของเขามาเป็นความทุกข์ของเราได้มั้ยคะ

ไหนๆ  ก็ไหนๆ  แล้วขอปิดท้ายด้วยคำแนะนำเรื่องการทำสต็อคน้ำนม  เผื่อคุณแม่มือใหม่ๆ  อีกสักนิดนะคะ  ในประเด็นที่ว่า สต็อคเท่าไหร่ถึงจะพอ  พิมพ์เก็บไว้เลยนะคะ สำหรับผู้ที่กำลังจะกลับไปทำงาน  และกำลังเร่งทำสต็อคกันอยู่ขณะนี้

ถ้าต้องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ล้วนๆ  โดยไม่ต้องใช้นมผสมนั้น  ในช่วงที่ลาสามเดือนนั้น  ต่อให้เร่งทำสต็อคได้เป็นพันออนซ์ก็จะไม่พอสำหรับลูก  ถ้าคุณแม่ไปทำงานแล้วปั๊มได้แค่วันละครั้งหรือสองครั้ง 

 ในทางกลับกัน ถึงแม้จะมีสต็อคแค่สิบยี่สิบออนซ์ก่อนไปทำงาน  แต่คุณแม่สามารถหาเวลาปั๊มหรือบีบนมให้ลูกได้เท่ากับจำนวนออนซ์และมื้อที่ลูกกินตอนที่แม่ไปทำงาน (ลูกกินที่บ้าน 3 มื้อ รวม 12 oz. แม่ก็ปั๊ม 3 มื้อ กลับมาส่งลูก 12 oz.  ถ้าลูกกิน 4 มื้อ รวม 20 oz. แม่ก็ปั๊ม 4 มื้อ รวม 20 oz มาให้ลูก)  ถ้าทำได้แบบนี้  จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้นานแค่ไหนก็ได้ค่ะ

 ปัญหาหลักที่หลายคนทำผิดพลาดเมื่อกลับไปทำงานก็คือ

□       ไม่ได้ปั๊มเท่ากับจำนวนมื้อที่ลูกกิน  วันแรกที่กลับไปทำงานใหม่ๆ  แม้ว่าบางคนจะปั๊มแค่ครั้งเดียวตอนเที่ยง  ก็อาจจะได้น้ำนมมากเป็นสิบออนซ์  เพราะนมสะสมมากจากที่เคยให้ลูกดูดตอนอยู่บ้าน3-4 ครั้ง  แต่พอไม่กี่วัน ก็จะปั๊มนมได้น้อยลงจนตกใจ  และถ้ายังคงปั๊มวันละครั้งไปเรื่อยๆ  ไม่นานก็จะลดลงเรื่อยๆ  จนไม่พอในที่สุด  เพราะร่างกายจะตอบสนองกับความต้องการที่ลดลงนี้โดยอัตโนมัติ

□       บีบไม่เป็น หรือใช้เครื่องปั๊มนมที่ไม่ดีพอ  ทำให้ไม่สามารถปั๊มนมออกมาได้เท่ากับที่ลูกเคยดูดในแต่ละมื้อ  เมื่อเราเริ่มให้ลูกกินนมแม่ที่ปั๊ม  ก็จะรู้เองว่าปริมาณน้ำนมที่ลูกต้องการแต่ละมื้อนั้นเท่าไหร่ (แตกต่างกันไปในเด็กแต่ละคน  ไม่ต้องเมล์มาถามนะคะว่าลูกตัวเองต้องการนมเท่าไหร่  สังเกตเอาเองค่ะ)   ถ้าลูกกิน 3 ครั้ง รวม  12 oz แล้วเราก็ปั๊มได้  3 ครั้ง รวมแล้ว 12 oz หรือมากกว่า  ก็ถือว่าเครื่องปั๊มนมนั้นใช้ได้   โดยปกติ  ถ้าในช่วงลา 3 เดือน แม่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ล้วนๆ  โดยไม่ใช้นมผสม  เมื่อกลับไปทำงาน  ถ้าบีบด้วยมือได้คล่องและชำนาญ  หรือใช้เครื่องปั๊มนมคุณภาพดี  บีบหรือปั๊มเท่าจำนวนครั้งที่ลูกกินที่บ้าน ส่วนใหญ่จะปั๊มได้มากกว่าที่ลูกต้องการนิดหน่อยอยู่แล้ว

อย่างไรก็ตาม  มีเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ สำหรับคุณแม่ที่โชคร้าย  ที่ทำงานไม่สะดวกให้ปั๊มนมได้วันละ 3-4 ครั้ง  ขอบอกว่าถ้าวันละครั้งเดียวนี่ยากมาก  แต่ถ้าได้อย่างน้อย 2 ครั้ง พอมีลุ้นค่ะ  สมมติว่าลูกอยู่บ้านกินนมวันละ 4 มื้อ แม่ปั๊มได้แค่ 2 ครั้ง เที่ยงกับบ่ายสาม  ก็ขอให้มาปั๊มชดเชยตอนตีห้า  กับ ห้าทุ่มเที่ยงคืนเพิ่มค่ะ  ในมื้อที่จะปั๊มชดเชยนี้  พยายามให้ลูกกินข้างเดียว  แล้วปั๊มเก็บอีกข้าง  ทำแบบนี้สักอาทิตย์  ร่างกายก็จะรับรู้ว่ามีความต้องการในเวลานั้นๆ  มากกว่าเวลากลางวัน  มันก็จะปรับการผลิตให้เองค่ะ  แบบนี้แม้ว่าจะปั๊มได้แค่วันละสองครั้งที่ทำงาน  ก็พอได้ค่ะ

จำนวนสต็อคน้ำนมที่น่าจะพอดีๆ  ก่อนไปทำงาน  โดยส่วนตัวคิดว่าสัก 30-50 ถุง (ถุงละ 2-4 oz)  ก็น่าจะกำลังดี  เพราะอาจจะมีบางวันเครียดๆ  ปั๊มได้น้อยกว่าปกติ  ก็ยังมีเผื่อเหลือเผื่อขาด  วันไหนอารมณ์ดี เจ้านายชม ปั๊มได้เกินกว่าที่ลูกกินก็มาชดเชยวันที่ได้น้อยไป

สต็อคที่มากเกินไปสร้างความไม่สะดวก คือ ไม่มีที่เก็บ และยังทำให้นมที่ต้องนำมาใช้ต้องย้อนหลังไปเป็นเดือน ซึ่งไม่ตรงกับวัยของลูกอีกต่างหาก 

ถ้าใครโชคดีไม่ต้องทำงานประจำ ให้ลูกดูดจากได้เต้าทุกมื้อ ทุกวันนี่ถือว่า สุดยอดแล้วค่ะ แบบนี้มีสต็อคไม่ถึง 10 ถุงก็พอ เผื่อเวลาแอบหนีลูกไปชอปปิ้งสัก 3-4 ชม. อย่างเก่งก็แค่มื้อเดียว กลับมาบ้านลูกกินนมไปแล้ว ก็มาปั๊มเก็บไว้แทนที่ใช้ไป 1 มื้อ

เป็นเรื่องธรรมดานะคะ ถ้าบางวันจะปั๊มได้มากบ้าง น้อยบ้าง สลับกันไป ปกติลูกกินวันละ 12 อาจจะมีบางวันได้ 10 บางวันได้ 14 การผลิตน้ำนมก็ขึ้นอยู่กับสุขภาพร่างกายของเราล่ะค่ะ  วันไหนอารมณดี กินอิ่ม นอนเยอะ ก็ปั๊มได้เยอะ  วันไหนเครียด กินน้อย นอนไม่พอ ก็ปั๊มได้น้อยไปบ้าง  ไม่ต้องตกอกตกใจ ยิ่งเครียด ยิ่งน้อยค่ะ  ขอให้ยึดหลักความสม่ำเสมอ  ทำให้ได้ทุกวัน ดูแลร่างกายให้ดี เดี๋ยวก็กลับมาเหมือนเดิมค่ะ