คุณแม่หลายคนได้สัมผัสกับความสุขที่ได้ให้ลูกดูดกินน้ำนมจนกอกตนเอง แต่บางท่านอาจต้องเจอกับเรื่องเจ็บหัวนมจนรู้สึกอยากยกธงขาวเอาดื้อๆ อย่าเพิ่งท้อนะคะ เพราะคุณสามารดูแลไม่ให้ลุกลามและรุนแรงได้ วันนี้เรามาคุยกันสักนิดก่อนที่เจ้าตัวเล็กจะต้องอดนมแม่ไป

นมเอย...ทำไมเจ็บจัง

สาเหตุสำคัญของหัวนมเจ็บมาจากการจัดท่าไม่ถูกต้อง ทำให้ลูกอมไม่ลึกถึงลานนม ริมฝีปากจึงไม่บานพอที่จะครอบเต้านม อย่างการอุ้มแบบหน้าไปทางนมไปทาง ท้องไม่แนบท้องหรือบางครั้งอาจจะเกิดจากลูกดูดแรงจนแม่รู้สึกเจ็บ แต่พอดูดไปสักพักก็จะเจ็บน้อยลงและหายไปเอง

 อีกสาเหตุที่น่าสนใจก็คือ หัวนมคุณแม่เปียกแฉะตลอดเวลา เพราะไม่ได้เปลี่ยนแผ่นรองซับหรือเสื้อชั้นใน อันนี้ทำให้มีการติดเชื้อ พวกเชื้อราได้นะคะ แล้วก็จะทำให้เจ็บหัวนมได้อีกเช่นกัน

 ป้องกันก่อนดีกว่า..  

• ต้องแยกให้ได้ว่าเป็นความรู้สึกปกติ เพราะแรกๆ จะเจ็บได้แต่เมื่อลูกยิ่งดูดจะยิ่งหายไป 
• ต้องเริ่มต้นให้ถูก ถ้าลูกอมไม่ถูก ก็จะยิ่งดูดยิ่งเจ็บ 
• อย่าลืมอุ้มเข้ามาชิดตัวแบบท้องแนบท้อง 
• ใส่เสื้อชั้นในและคอยดูแลเปลี่ยนผ้าซับน้ำนมอย่าให้หัวนมชื้นแฉะ

 ทั้งเจ็บทั้งแตก แล้วจะให้นมลูกได้อย่างไร 

 คุณยังให้นมลูกได้ค่ะ ถ้าไม่เจ็บมาก โดยเริ่มข้างที่เจ็บน้อยก่อน และให้ลูกผมให้ได้ลึกๆ หัวนมจะได้พ้นจากการกดเวลาดูด หลังให้นมเอาน้ำนมคุณแม่ทาที่หัวนมสักหน่อย แล้วทิ้งไว้ปล่อยให้แห้ง น้ำนมจะไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อลูกเพียงแต่คุณแม่จะเจ็บเท่านั้น

  ถ้าเจ็บมากจนทนไม่ไหวแล้ว การพักเต้านม บีบหรือปั๊มนมป้อนให้ลูกก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะรักษาการผลิตน้ำนมให้มีอยู่ และสามารถกลับมาให้ลูกดูดจากเต้าได้ เมื่อแผลหายหรือหายเจ็บแล้ว

  หากเจ็บมากจริงๆ จะใช้แผ่นบางใส Nipple shield เป็นครั้งคราวช่วงเป็นแผลก็พอได้ แต่อาจทำให้การสร้างน้ำนมลดลง เพราะการกระตุ้นต้องผ่านแผ่นพลาสติก

ครีมทาหัวนมช่วยได้จริงหรือ...

 ครีมทาหัวนมทั่วไปไม่แนะนำให้ใช้ เพราะจะทำให้ท่อน้ำมันที่บริเวณหัวนมอุดตัน เวลาจะให้ลูกกินต้องเช็ดออกก่อนซึ่งทำให้หัวนมแห้งและแตกมากขึ้น ถ้าจะใช้จริงๆ ควรเป็นพวกลาโนลิน 100% (100% Lanolin cream) เป็นครีมที่ลูกกินเข้าไปได้ มีขายบ้างแล้วในบ้านเรา ตัวนี้เวลาใช้ไม่ต้องเช็ดออก ทาเพียงเบาๆ เท่านั้น ที่จริงแล้วเรามีของดีอยู่กับตัว ก็น้ำนมแม่ไง มีทั้ง moisturizer มีทั้งตัวฆ่าเชื้อ สดใหม่ สูตรไหนก็ไม่เทียมทัน

วันนี้คงช่วยให้คุณแม่ป้องกันการเจ็บและแก้ไขได้ พอเวลาผ่านไปแม่ลูกเก่งขึ้น รู้ใจกันมากขึ้นก็จะไม่เกิดขึ้นอีก ก็บอกแล้วการให้นมลูกเป็นกระบวนการเรียนรู้แห่งชีวิต Breastfeeding : Education for life

[ ที่มา..นิตยสารดวงใจพ่อแม่ ปีที่ 8 ฉบับที่ 92 มิถุนายน 2546 ]